Czas pracy w regulaminach zakładowych

Zagadnienia z zakresu czasu pracy są istotną częścią powszechnego prawa pracy. Przepisy kodeksowe oraz innych ustaw normują tę tematykę w sposób szczegółowy i często zawiły. Jednak niektóre ważne kwestie dotyczące czasu pracy pozostawiono do uregulowania na poziomie zakładowym.

Zagadnienia z zakresu czasu pracy są istotną częścią powszechnego prawa pracy. Przepisy kodeksowe oraz innych ustaw normują tę tematykę w sposób szczegółowy i często zawiły. Jednak niektóre ważne kwestie dotyczące czasu pracy pozostawiono do uregulowania na poziomie zakładowym.


System czasu pracy wpisany do regulaminu

Organizacja pracy w danym zakładzie odbywa się w ramach obowiązujących na jego terenie systemów i rozkładów czasu pracy. Ich zastosowanie w odniesieniu do danego pracownika lub grupy zatrudnionych wymaga spełnienia określonych formalności. Nawet w przypadku systemu, którego wdrożenie następuje na podstawie umowy o pracę (m.in. system tzw. skróconego tygodnia pracy i weekendowy), nie wystarczy zgodna wola pracodawcy i pracownika. Aby zastosować konkretny system lub rozkład czasu pracy oraz okres rozliczeniowy, trzeba najpierw wprowadzić go do przepisów zakładowych (układ zbiorowy pracy, regulamin pracy). Jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym lub nie jest zobowiązany do wydania regulaminu pracy (zatrudnia poniżej 20 pracowników), dokonuje tego w drodze obwieszczenia (art. 150 K.p.). Postanowienia regulaminowe dotyczące zakładowych systemów i rozkładów czasu pracy nie wchodzą w życie automatycznie. Mocy prawnej nabierają dopiero po upływie dwóch tygodni od ich ogłoszenia w sposób zwyczajowo przyjęty u danego pracodawcy.

Reklama


Zakładowy limit nadgodzin

Prawo pracy ogranicza liczbę nadgodzin zarządzonych z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy do 150 w ciągu roku kalendarzowego (260 dla kierowców zatrudnionych na umowę o pracę). Jednocześnie pozwala pracodawcom na zmianę tej liczby, poprzez odpowiednie zapisy w prawie zakładowym (art. 151 § 3 i 4 K.p.). Normy kodeksowe nie wskazują maksymalnej liczby godzin nadliczbowych, którą można określić w regulaminach lub układach zbiorowych. Jednak z zasady, że tygodniowy czas pracy, łącznie z godzinami nadliczbowymi, nie może przekroczyć przeciętnie 48 godzin, wynika że dopuszczalna liczba to 416 godzin (52 tygodnie × 8 godzin). W praktyce wykorzystanie takiej liczby nadgodzin jest mało realne. Należy bowiem odjąć tygodnie, w których pracownik korzysta z urlopu wypoczynkowego.


Wyjścia prywatne trzeba uregulować

Kodeks pracy i inne przepisy prawa pracy przewidują wiele zwolnień na różne okoliczności. Nie ma wśród nich typowych zwolnień prywatnych, np. na załatwienie sprawy w urzędzie lub wizytę u lekarza. Tego typu wcześniejsze wyjścia z pracy są jednak szeroko stosowane. Przyjęta jest też praktyka ich odpracowywania przez pracownika. Z takim odpracowaniem wiąże się jednak pewne niebezpieczeństwo - godziny pracy zaliczone na poczet wyjść prywatnych mogą zostać uznane za nadliczbowe. Aby uniknąć takich sytuacji, kwestie zwolnień prywatnych należy uregulować w przepisach zakładowych.

Przykładowy fragment regulaminu pracy w zakresie rozkładów i systemów czasu pracy

§ 12

1. W zakładzie pracy stosowane są podstawowe normy czasu pracy, tj. 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy oraz równoważny system czasu pracy. Ponadto w zakładzie pracy może być wprowadzony zadaniowy system czasu pracy, system skróconego tygodnia pracy oraz indywidualny rozkład czasu pracy.

2. Dniem wolnym od pracy z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy dla pracowników zatrudnionych w podstawowych normach czasu pracy jest sobota. Dzień wolny z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy dla pracowników zatrudnionych w systemie równoważnym wynika z obowiązującego tych pracowników harmonogramu czasu pracy.

3. Okres rozliczeniowy czasu pracy w przypadku zatrudnienia w normach podstawowych i równoważnym systemie czasu pracy wynosi 3 miesiące. Okres rozliczeniowy w przypadku wprowadzenia pracy w systemie skróconego tygodnia pracy i zadaniowym wynosi 1 miesiąc.

4. W każdym roku kalendarzowym pierwszy okres rozliczeniowy rozpoczyna się 1 stycznia tego roku.

§ 13

1. Pracownicy administracyjno-biurowi są zatrudnieni w podstawowych normach czasu pracy, na jedną zmianę. Praca rozpoczyna się o godzinie 800, a kończy o godzinie 1600.

2. Pracownicy produkcyjni i ochrony pracują w równoważnym systemie czasu pracy, na dwie zmiany. Poszczególne zmiany trwają:

   I zmiana - od godziny 700 do godziny 1900,

   II zmiana - od godziny 1900 do godziny 700.

3. Harmonogramy czasu pracy pracowników produkcyjnych oraz dozoru ustala się z 2-tygodniowym wyprzedzeniem i niezwłocznie podaje do wiadomości zainteresowanych pracowników.


Przykład zapisu regulaminowego ustalającego wyższy limit godzin nadliczbowych

§ 16

Liczba godzin nadliczbowych przepracowanych w zakładzie pracy w związku ze szczególnymi potrzebami pracodawcy nie może przekroczyć 300 godzin w roku kalendarzowym.


Przykład zapisu dotyczącego odpracowania wyjść prywatnych

§ 21

1. Pracownik może zostać zwolniony od pracy w celu załatwienia spraw osobistych. Zwolnienia udziela bezpośredni przełożony, na ustny lub pisemny wniosek pracownika.

2. Za czas zwolnienia od pracy, o którym mowa w ust. 1, pracownikowi przysługuje wynagrodzenie, jeżeli odpracował czas zwolnienia. Odpracowanie powinno nastąpić do końca okresu rozliczeniowego, w terminie uzgodnionym z bezpośrednim przełożonym. Czas odpracowania zwolnienia od pracy nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych.

3. Każde zwolnienie od pracy w celu załatwienia spraw osobistych oraz jego odpracowanie powinno być uwidocznione w zeszycie zwolnień i wyjść, znajdującym się na portierni zakładu pracy.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.).

autor: Agata Barczewska
Gazeta Podatkowa Nr 695 z dnia 2010-09-06

GOFIN podpowiada

Szukasz pracy? Przejrzyj oferty w serwisie Praca INTERIA.PL

Gazeta Prawna
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Strona główna INTERIA.PL
Polecamy
Finanse / Giełda / Podatki
Bądź na bieżąco!
Odblokuj reklamy i zyskaj nieograniczony dostęp do wszystkich treści w naszym serwisie.
Dzięki wyświetlanym reklamom korzystasz z naszego serwisu całkowicie bezpłatnie, a my możemy spełniać Twoje oczekiwania rozwijając się i poprawiając jakość naszych usług.
Odblokuj biznes.interia.pl lub zobacz instrukcję »
Nie, dziękuję. Wchodzę na Interię »