Charakter rozliczeń ZUS
Rozrachunki z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych reguluje szereg aktów normatywnych. Wśród najważniejszych wymienić należy: ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych, ustawę o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, ustawę o zatrudnianiu i przeciwdziałaniu bezrobociu.
Składki z tytułu ubezpieczeń społecznych obejmują: ubezpieczenie emerytalne, ubezpieczenie rentowe, ubezpieczenie chorobowe, ubezpieczenie wypadkowe. Odrębne ubezpieczenie stanowi składka zdrowotna. Aktem prawnym regulującym zagadnienia związane z ubezpieczeniem zdrowotnym jest ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej.
Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne jest przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu stosunku pracy, umów cywilnoprawnych (przy czym z podstawy wymiaru składek wyłączeniu podlegają niektóre przychody). Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie może być wyższa od kwoty będącej równowartością trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej za dany rok kalendarzowy.
Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne jest podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, bez uwzględnienia wyłączeń za czas niezdolności do pracy i po pomniejszeniu o kwoty składek na ubezpieczenie społeczne finansowane przez pracowników.
Składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe finansują z własnych środków, w równych częściach, ubezpieczeni i płatnicy składek, natomiast składka na ubezpieczenia chorobowe jest finansowana w całości ze środków ubezpieczonych. Składki na ubezpieczenie wypadkowe finansują w całości z własnych środków płatnicy składek.
Stopy procentowe składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe są jednakowe dla wszystkich ubezpieczonych i wynoszą:
na ubezpieczenie emerytalne - 19,52% podstawy wymiaru,
na ubezpieczenie rentowe - 6,00% podstawy wymiaru ( w tym: 4,5 % obciąża pracodawcę, a 1,5% finansowane jest przez pracownika),
na ubezpieczenie chorobowe - 2,45% podstawy wymiaru.
Stopa procentowa składek na ubezpieczenie wypadkowe podlega zróżnicowaniu, w zależności od rodzaju płatnika i sposobu opłacania przez niego składek i wynosi od 0,67% do 3,6% podstawy wymiaru.
Płatnicy składek zobligowani są do przesłania do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych deklaracji rozliczeniowej, imiennych raportów miesięcznych oraz opłacenia składek za pomocą bankowego dokumentu płatniczego w terminie:
5 dnia następnego miesiąca ? jednostki budżetowe, zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze;
10 dnia następnego miesiąca ? osoby fizyczne opłacające składki wyłącznie za siebie;
15 dnia następnego miesiąca ? pozostali płatnicy.
Uregulowanie ubezpieczeń pracowników oddelegowanych do pracy w krajach Unii Europejskiej unormowane zostało w Rozporządzeniu Unii Europejskiej nr 1408/71 z dnia 2 grudnia 1996 r. dotyczące koordynacji ustawodawstwa państw członkowskich za zakresu ubezpieczenia społecznego w przypadku przemieszczania się obywateli tych państw w ramach Unii.
Patrycja Mikuła - Europejskie Centrum Doradztwa i Dokumentacji Podatkowej Spółka Doradztwa Podatkowego Sp. z o.o.